Неочекувано: Јануари го урна глобалниот температурен рекорд, изненадувајќи ги научниците

Јануари 2025 постави нов рекорд како најтоплиот јануари досега, изненадувајќи научници кои очекуваа благ пад на глобалните температури поради појавата на Ла Ниња – временски феномен поврзан со привремено заладување.

Според податоците на Европската служба за климатски промени „Коперник“ (C3S), просечната температура на површината на Земјата во јануари достигна 13,23°C, што е за 0,79°C повеќе од просекот за истиот месец во периодот 1991-2020.

Ла Ниња не донесе заладување

Ла Ниња, која обично се јавува на секои три до пет години, предизвикува ладење на површинските води во тропскиот дел на Пацификот и често доведува до привремено намалување на глобалните температури. Ова се очекуваше и во 2025 година, по екстремно топлиот период во 2023 и 2024 година предизвикан од Ел Нињо – спротивниот феномен кој ги зголемува глобалните температури.

Но, наместо ладење, јануари 2025 ги надмина сите очекувања. „Многумина од нас сметаа дека 2025 ќе биде постудена од 2023 и 2024 година и дека нема да биде најтоплата година во историјата, но овие предвидувања не се исполнија“, изјави климатологот Зек Хаусфазер.

Се доближуваме до точката без враќање

Јануари 2025 беше и 18-тиот месец од последните 19 кога просечната глобална температура беше над 1,5°C во однос на прединдустрискиот период. Ова е критичниот праг поставен со Парискиот договор од 2015 година, чија цел е да го ограничи глобалното затоплување под 1,5°C, а „добро под 2°C“ до крајот на векот. Над оваа граница, научниците предупредуваат дека би можеле да се активираат опасни климатски пресвртници со катастрофални и неповратни последици.

Иако ова не значи дека сме трајно надминале 1,5°C, експертите алармираат дека многу побрзо се движиме кон точката од која нема враќање. Според проценките на ОН, сегашните климатски политики нè водат кон глобално затоплување од 2,6 до 3,1°C до крајот на векот.

Песимистички се и прогнозите на научниците. Анкета спроведена минатата година од Guardian со 380 климатски експерти на Меѓувладиниот панел за климатски промени (IPCC) откри дека 77% од нив сметаат дека човештвото оди кон загревање од најмалку 2,5°C.

Познатиот климатолог Џејмс Хансен, кој во 1988 година пред Конгресот на САД го предупреди светот за глобалното затоплување, неодамна изјави дека целта за задржување на загревањето под 2°C е „мртва“. Во своето најново истражување, Хансен заклучува дека климатскиот систем на Земјата е почувствителен на стакленичките гасови отколку што претходно се мислеше.

Со вакви алармантни показатели, светот е исправен пред итна потреба од поагресивни мерки за намалување на емисиите и ублажување на климатската криза.