Критички дипломатски маневар за стабилизирање на Сирија: Што носи договорот меѓу Курдите и Ал Шара?

Изненадувачкиот договор меѓу новиот режим во Дамаск и курдските борци од СДФ може, под одредени услови, да ги постави основите за процесот на нормализација на ситуацијата во Сирија. Сепак, се се мери со деталите и примената на истите.

Договорот беше потпишан меѓу Ахмед Ал Шара, привремениот претседател на Сирија, и командантот на СДФ, Мазлум Абди, набргу откако командантот на американскиот ЦЕНТКОМ, генерал Курила, ја посети областа под управа на Курдите.

Ал Шара ги има сите причини да биде задоволен бидејќи на овој начин покажува дека се соочува со еден од најсериозните проблеми со националното малцинство, чии вооружени елементи ја контролираа североисточна Сирија. Во исто време, тој ги отфрла негативните впечатоци создадени минатата недела на западот на земјата, каде што повеќе од 1.000 луѓе загинаа во судирите меѓу неговите сили и лојалистите на Асад, инаку членови на алавитите. Со тоа ограничување на реалната опасност и закана за територијалниот интегритет на земјата, Ал Шара го зајакнува својот легитимитет во меѓународната заедница, особено пред лицето на Западот, кој останува крајно сомнителен поради неговото џихадистичко минато.

Со овој договор добива време и истовремено покажува дека одговара на барањата на турскиот претседател Ердоган за распуштање на СДФ, повлекување на сите странски борци на ПКК од Сирија и укинување на автономниот регион. За Ердоган, можноста за распуштање на СДФ е исклучително важна, бидејќи тоа ќе се случи како резултат на нивната неспособност да се спротивстават на Турција. Во исто време, ваквиот развој на настаните би го отстранил најзначајниот трн во американско-турските односи во моментов.

За Курдите од СДФ, овој договор беше резултат и на притисокот на кој беа изложени во последниот период, пред се од арапските и соседните земји, но и од ЕУ, бидејќи тие се обвинети дека дејствуваат на штета на обновата на Сирија, дека им служат на силите што сакаат да ја поделат земјата и дека се користат како лост од Иран за враќање на своето влијание во регионот.

СДФ со овој договор очекува да се погрижи барем веднаш да не биде нападната од Турција, бидејќи такво нешто би го нарушило целиот процес.

И покрај првичните впечатоци дека СДФ ќе се интегрира во владината армија, чиј столб е џихадистичката организација Хајат Тахрир ал-Шам, самиот Мазлум Абди изјави дека го прифаќа Ал Шара за претседател, едно знаме, територијален интегритет и обединета армија, но прецизираше дека неговите сили ќе бидат интегрирани во Министерството за одбрана само доколку имаат политика и влијание врз нив. Тој всушност зборува за интеграција на силите на СДФ, а не за нивна асимилација или уште помалку за нивно распуштање, пишува „Прото тема“.

Абди, исто така, изјави дека „одредени владини овластувања треба да се распределат на регионите, а не само на СДФ“ и дека „курдските права на политика и култура мора да бидат загарантирани со устав, вклучително и јазикот и регионалното управување“, испраќајќи порака дека укинувањето на автономниот регион не е на хоризонтот.

Што се однесува до контролата на областите кои го сочинуваат автономниот курдски регион денеска, СДФ тврди дека владините сили на ХТС нема да влезат на нивна територија, туку само ќе ги преземат граничните премини. Во исто време, нема да има други промени, освен евентуалното учество на владата во Дамаск во обезбедувањето на затворите во кои се држат борците на ИСИС.

Курдите знаат дека нивната голема дипломатска моќ е токму улогата што ја играат во лицето на ИСИС. Во тоа инвестираа и Американците кои ги поддржаа со испраќање американски сили на нивна територија, што беше и одбрана од Турција и режимот на Асад.

Турција врши притисок врз Ал Шара да го принуди да им го предаде затворот на владините сили, со цел да го промовира обидот за водење на операцијата против ИСИС во Сирија и да обезбеди убедлив аргумент во преговорите со новата американска администрација. Истовремено ќе има можност да ги неутрализира вооружените курдски сили во регионот.

Останува отворено и прашањето како владата во Дамаск ќе добие пристап до природните ресурси, првенствено до нафтените полиња на истокот, контролирани од Курдите. Информациите покажуваат дека се бара модел според кој СДФ ќе ја задржи контролата врз нафтените полиња, но ќе го снабдува Дамаск со нафта.

Во секој случај, сè укажува дека овој договор,што беше поздравен од меѓународната заедница, засега останува на хартија. Сè ќе зависи од неговото спроведување, со оглед на високото ниво на недоверба меѓу различните етнички и верски групи во Сирија. Ал Шара, особено по настаните во Латакија, ќе мора да дејствува за да покаже дека може да ја води земјата кон сеопфатна реконструкција.

Прото тема/ Еуроњуз