ОД ВОДИЧИ ЗА ПРЕЖИВУВАЊЕ, ДО ВЕЖБИ ЗА ЕВАКУАЦИЈА: Дали Европејците сериозно ќе ги сфатат овие упатства?

Добивај вести на Viber

Водичи за преживување, складирање залихи и вежби за масовна евакуација - Европа брзо развива стратегии за да ги подготви своите граѓани за растечката закана од конфликт на нејзиниот праг

Бројни европски земји издадоа сериозни упатства во последниве месеци, замислувајќи ги секојдневните простори како гаражи и подземни станици како идни бункери, истовремено нагласувајќи ја психолошката издржливост на населението.

Основната порака што ја испраќаат државите е потребата од промена на менталитетот - да се префрли на „воен менталитет“. Како што рече генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, на безбедносен самит во Брисел во декември: „Време е да се префрлиме на размислување за време на војна“.

Пораката доаѓа во време на зголемена загриженост меѓу европските лидери за можноста рускиот претседател Владимир Путин, охрабрен од воената ситуација во Украина, да одлучи да се движи понатаму на запад. Во исто време, традиционалниот европски сојузник - Соединетите Американски Држави - зазема сè подалечен став кон европската безбедност, што предизвикува сомнежи дали САД навистина би интервенирале во случај на напад врз членка на НАТО, пишува CNN.

Останува прашањето - колку навистина се ефективни овие мерки и дали граѓаните воопшто сериозно ќе ги сфатат упатствата?

„Влези внатре, затвори ги прозорците и вратите“

Европската комисија ги повика сите граѓани да создадат резерви на храна и основни потреби во нивните домаќинства доволни за најмалку 72 часа во случај на криза. Во упатствата објавени во март, акцентот беше ставен на создавање култура на „отпорност“ и „подготвеност“.

Некои земји, исто така, воведоа свои протоколи за вонредни ситуации, вклучително и вооружени конфликти. Во јуни минатата година, Германија ја ажурираше Директивата за општа одбранбена рамка, која предвидува речиси целосна промена во секојдневниот живот на граѓаните во случај на војна.

Во Шведска, прирачникот наречен „Ако дојде криза или војна“ е дистрибуиран до милиони домаќинства, во кој се обезбедуваат упатства што да прават во случај на вонредна состојба. Во брошурата се наведува дека во случај на војна ќе се активира надворешен систем за предупредување кој покрива поголем дел од територијата на земјата. Се советува: „Влезете во куќата, затворете ги сите прозорци и врати и ако е можно, исклучете ја вентилацијата. Слушајте го Sveriges Radio, канал P4.'

Водичот дава совети за засолништа за време на воздушни напади - од подруми и гаражи до подземни железнички станици. Ако некој се најде на отворено, се препорачува да легне на земја, „по можност во ров или вдлабнатина“.

На Швеѓаните им се даваат и конкретни упатства во случај на нуклеарен напад: да бараат засолниште како во случај на воздушен напад, нагласувајќи дека засолништата за цивилна заштита нудат најдобра заштита. Исто така, се наведува: „Нивото на радијација значително се намалува по неколку дена“.

Водичот вклучува и совети за евакуација, запирање на крварењето, справување со анксиозноста и разговор со децата за криза и војна.

Финска: издржливоста како начин на живот

За Финска, земја со најдолга копнена граница со Русија (1.340 км), одбраната на државниот суверенитет е длабоко вкоренета во колективната свест. Од 1950-тите, изградбата на засолништа под станбени згради и канцеларии е законски задолжителна во земјата.

По една деценија воена неутралност, Финска влезе во НАТО во 2023 година, но веќе по руската инвазија на Украина во 2022 година, ги забрза сопствените подготовки за можни конфликти.

Според владините податоци, земјата има 50.500 засолништа - доволно за 4,8 милиони луѓе во земја со население од околу 5,6 милиони. Министерството за внатрешни работи во ноември издаде нови насоки кои вклучуваат подготовки за долги прекини на електрична енергија, прекини на водата и комуникациите, екстремни временски услови и потенцијален воен конфликт.

Ќе ги слуша ли некој?

Иако владите ги ажурираа своите планови за цивилна заштита, останува нејасно колку сериозно граѓаните ќе ги сфатат.

Клаудија Мејџор од германскиот Маршалов фонд изјави за Си-Ен-Ен дека е клучно овие инструкции да не се игнорираат, бидејќи заканата не доаѓа само во форма на отворена војна, туку и преку она што таа го нарекува „сива зона“ - просторот меѓу војната и мирот, каде што се користат тактики за хибридно војување. „Клучно е да се зголеми нивото на подготвеност, но без драматизирање и ширење паника. „Сакаме да ги освестиме луѓето, а не да ги плашиме“, рече таа.

За некои земји, особено оние кои историски биле под влијание на Москва, заканата од Русија се доживува многу конкретно. На пример, Финска, која изгуби територија за време на Зимската војна 1939-1940 година, и балтичките земји кои беа дел од Советскиот Сојуз, ја носат оваа закана „во својата ДНК“, вели Мајор.

„За балтичките земји заканата е егзистенцијална. Стравот да бидеме избришани од мапата е реален. Тие често се прашуваат - зошто другите не го разбираат ова?'

Од друга страна, земјите како Португалија, Италија или Обединетото Кралство поинаку ги перцепираат опасностите. Италија е повеќе фокусирана на нестабилноста во соседните земји на југ, додека Британците, чии острови последен пат беа нападнати во 1066 година, многу помалку ја чувствуваат заканата од Русија.

„Заштити и преживеј“ – и неговата порака денес

Низ историјата, напорите да се подготват граѓаните за вонредни ситуации не секогаш биле исполнети со разбирање. За време на Студената војна, британската влада водеше кампања „Заштити и преживеј“, која на граѓаните им понуди инструкции како да преживеат нуклеарен напад.

Сепак, оваа кампања подоцна беше предмет на потсмев. Советите како што е бојадисување на внатрешноста на прозорците со лесна емулзија боја за да се намали топлината на експлозијата, се сметаа за нереални и речиси комични.

Денес, според експертите, европските кампањи се многу пореални - тие ставаат поголем акцент на психолошките аспекти, како што се управувањето со трауми и управувањето со кризи.

Клаудија Мејџор заклучува: „Премногу често се фокусираме само на воениот аспект и забораваме колку сме ранливи во сивата зона. Одвраќање, одбрана и издржливост - ова се трите клучни столба, а отпорноста на општеството е таа што може да биде одлучувачка. Ако општеството не е подготвено да ги поддржи воените напори – како што тоа го прави украинското општество денес – нема да издржиме“.