Свет

Што сака Трамп да постигне со царините?

Извор: Daniel Flatley/Bloomberg

2 февруари 2025, 10:00

Се воведуваат царини од 25 отсто за стоки од Канада и Мексико

Трамп вети и дека ќе ги зголеми тарифите на 60 отсто за стоки увезени од Кина

Целта на царините е да се заживее американското производство

Што сака Трамп да постигне со царините?

Bloomberg

По ветувањето дека ќе воведе низа царини за увоз во САД за време на неговата изборна кампања, претседателот Доналд Трамп почна да воведува царини од 25 отсто за увоз од Канада и Мексико.

Тој, исто така, за време на кампањата вети дека ќе ги зголеми тарифите на 60 отсто за стоки увезени од Кина, најголемата светска производна земја, и на 20 отсто за стоки од остатокот од светот. Ограничувањата може да се покажат како најстроги за американската надворешна трговија од 1930-тите.

Колку се радикални предлозите за царини на Трамп?

Некои американски царини веќе се приближуваат, па дури и ги надминуваат нивоата предвидени од Трамп и неговите советници. Но, ова се однесува само на избрани категории на стоки. Да се наметнат во целост би било големо отстапување.

Во моментов, според Канцеларијата на трговскиот претставник на САД, просечната трговска пондерирана тарифна стапка на индустриски стоки – кои сочинуваат 94 отсто од вредноста на увозот на стока од САД – е два отсто. Половина од индустриските стоки влегуваат во земјата без царина.

Според анализата на „Блумберг економикс“, предлозите за тарифи на Трамп наведени во текот на кампањата ќе ги доведат просечните царини во САД на нивоа што не биле забележани од почетокот на 20 век.

Што се обидува да постигне Трамп?

Скот Бесент, секретарот за финансии на Трамп, даде навестувања за тоа како претседателот би можел да ги спроведе новите тарифи за време на сослушувањето во Сенатот на почетокот на јануари.

Бесент, поранешен менаџер на хеџ фонд кој му помогна на својот поранешен шеф Џорџ Сорос да се обложува со валути на други земји, им рече на сенаторите дека Трамп може да ги користи тарифите на три начини: да ги исправи нефер трговските практики (за кои Трамп рече дека ќе ја ревитализира американската економија), да се зголемат приходите на федералниот буџет (важни за финансирање на плановите на Трамп за проширување на даночните олеснувања од 2017 година) и како преговарачка алатка во меѓународните односи наместо санкциите, за кои Трамп верува дека се прекумерно искористени.

Заживување на американското производство

Трамп зборуваше за користење тарифи за ревитализација на производството и спречување на други земји да ги „поткрадуваат“ САД поради трговскиот дисбаланс. Тој предложи комбинација од тарифи и стимулации, како што е забрзано лиценцирање, за да ги привлече компаниите да отворат погони во САД. За време на неговиот прв претседателски мандат, тој воведе неколку рунди царини за кинески стоки, чии ефекти сè уште се проценуваат.

Многу економисти веруваат дека овие царини делувале како данок за американските потрошувачи и го забавиле економскиот раст на САД. Домашните производители не секогаш реагираат брзо за да почнат да произведуваат стоки погодени од царините, а доколку земјата увозник нема алтернативен домашен извор, цените на тие стоки може да пораснат.

Но, Трамп не го губи ентузијазмот.

„Ги оптоваруваме компаниите“, рече тој за време на интервјуто со главниот уредник на „Блумберг“, Џон Миклетвејт, во Економскиот клуб во Чикаго во октомври. „Ние дополнително ќе ги намалиме даноците за компаниите што произведуваат во САД. Ќе ги заштитиме тие компании со силни царини“.

Трамп рече дека почнал да користи тарифи за обнова на американската економија за време на неговиот прв мандат кога пандемијата „Ковид-19“ ги попречила неговите планови. Неговиот кандидат за министер за трговија Хауард Лутник ги изрази условите на дебатата како „почит“ наспроти „непочитување“ за време на неговото сослушување во Сенатот, велејќи им на сенаторите: „Американските сојузници и противници не експлоатираат подеднакво, не не почитуваат и би сакал да има крај на тоа“.

Зголемување на приходите

Приходите од царините би можеле да помогнат во финансирањето на ветените даночни намалувања на Трамп. Трамп сака да ги продолжи намалувањата на даноците на доход одобрени во 2017 година за време на неговиот прв претседателски мандат, од кои многу истекуваат на крајот на 2025 година. Тој дури и даде предлози за проширување на тие даночни олеснувања, на пример со ослободување од оданочување на приходите од социјалното осигурување. Исто така, има намера да ја намали стапката на корпоративен данок на 15 отсто од 21 отсто.

Овие мерки се очекува да доведат до губење на државни приходи од 4,6 трилиони долари во текот на десет години. Доколку тарифите на Трамп бидат целосно имплементирани, тие би можеле да донесат помеѓу 2,5 и 3 трилиони долари во истиот период, според процените на Бесент. Буџетската лабораторија на Јеил, непартиски истражувачки центар за политики, проценува дека царината од 10 отсто за целата индустрија и тарифата од 60 отсто за кинеските производи ќе донесат 2,6 трилиони долари во следните 10 години. Сепак, се проценува дека одмаздата на другите земји би можела да ја намали вкупната глобална трговија и со тоа да го намали тој приход за дури една четвртина.

Царината како дипломатско оружје

Трамп стана скептичен за санкциите бидејќи тие ги одвраќаат другите земји да го користат доларот и ги гледа тарифите како начин за стекнување предност во преговорите, вели Бесент.

Повторувајќи го својот план за царини за увоз од Мексико и Канада, Трамп го наведе протокот на фентанил и луѓе преку нивните граници во САД, како и нивните големи трговски суфицити со САД.

Неодамнешниот конфликт со Колумбија околу летовите за репатријација со илегални мигранти доведе до закани со тарифи, забрани за патување, визни ограничувања и санкции. Во еден момент, трговската војна меѓу САД и еден од нивните најблиски сојузници во Латинска Америка изгледаше неизбежна. Тогаш Трамп ја повлече својата закана откако беше постигнат договор меѓу двете земји. Белата куќа прогласи победа, велејќи дека Колумбија „се согласила со сите услови на претседателот Трамп“ и дека ќе ги прифати депортираните со американските воени авиони. Колумбија, пак, соопшти дека депортираните се вратиле со колумбиски воен авион.

Нов е пристапот на Трамп?

САД го оданочуваа увозот во поголемиот дел од својата историја пред во голема мера да ја напуштат политиката почнувајќи од 1930-тите, кога владините лидери ја прифатија идејата за слободна трговија.

Голема причина за ова беше реакцијата на Законот Смут-Хејли од 1930 година, што доведе до зголемување на тарифите за приближно 20 проценти. Овој закон требаше да помогне да се ублажат последиците од Големата депресија, но на крајот ја влоши ситуацијата. Ова беше проследено со период на либерализација на глобалната трговија, што кулминираше со основањето на Светската трговска организација во 1995 година. Во овој период, царините станаа неприфатливи во Републиканската партија.

Тие се вратија за време на претседателствувањето на Трамп 2017-2021 година, кога тој ги искористи за да ја заживее американската индустрија и да се спротивстави на она што САД го сметаат за нефер трговски практики од страна на Кина. Претседателот Џо Бајден го продолжи трендот.

Во уште еден од неговите први чекори по враќањето на функцијата, Трамп нареди планина на Алјаска да се преименува во „Планина Меклејни“ (Mount McKinley), што го одразува неговото воодушевување од 25-тиот претседател кој „се залагаше за царини за заштита на американското производство, поттикнување на домашното производство и проширување на индустријализацијата и глобалното влијание на Соединетите Американски Држави“.

Сите новости од рубриката Економија

Годишнина од војната во Украина: Колку е отпорна „силно прегреаната“ руска економија?
Свет

Годишнина од војната во Украина: Колку е отпорна „силно прегреаната“ руска економија?

„Има многу аларми и голем број симптоми што укажуваат дека не е далеку сериозна криза за руската економија“, вели Денис Манцевич, експерт за руската економија.

24.02.2025

Автор: Mihael Šmirmaul

Економија

сите новости од рубриката Економија