Заборавена техника на земјоделство добива нова популарност: Како природните “замки за штетници” ја спасуваат бербата

Во село Јамбхали, кое се наоѓа во индиската држава Махараштра, земјоделецот Рафик Данваде се соочуваше со сè поголеми проблеми. Сѐ повеќе прскаше со пестициди на своето еднохектарско поле со чили, но ефективноста на хемиските средства беше се помала во однос на штетниците, како нематоди и други бубачки. Тогаш, на возраст од 56 години, Данваде се сети на техниката што му ја научил неговиот дедо во 1970-тите: засадил 1.000 невенови цвеќиња околу и помеѓу редовите на полето со чили. Резултатите биле извонредни.

“Понекогаш, треба да се погледне во минатото за да се најдат решенија за сегашните и идни проблеми,” изјави Данваде.

Данваде не е единствениот земјоделец кој повторно ја открива старата мудрост на засадување растенија познати како “замки за штетници”, кои помагаат во заштита на бербата од бубачки. Потребата од оваа техника станува се поголема поради климатските промени, кои доведоа до зголемени температури и влажност, создавајќи поволни услови за штетници во многу региони на светот.

Бенефитите од замките за штетници

Невенот, на пример, произведува соединенија кои помагаат во потиснување на нематодите, штетници кои ги напаѓаат корените на растенијата. Овие светло-жолти и портокалови цветови исто така ги одвраќаат афидите и белите муви. Невенот создава природна бариера која ги збуњуе штетниците и ги држи подалеку од чили-плантациите. Успехот на Данваде со невенот се поклопува со истражувањата од 1990-тите кои покажаа дека африканскиот невен е ефикасен во управувањето со штетниците на памук.

Овој еко-пријателски пристап значително го намалува потребата од хемиски пестициди, што е особено важно кога се соочуваме со зголемени напади на штетници, како во Индија и другите делови на светот. Методата не само што ги заштитува земјоделците, туку го подобрува и квалитетот на почвата и обезбедува заштита без користење на штетни хемикалии.

Глобалното затоплување и поведението на штетниците

Климатските промени ја влошуваат ситуацијата, бидејќи штетниците сега продираат во региони каде претходно не беа присутни. Зголемените температури и непредвидливите врнежи создаваат идеални услови за нивно размножување. Штетниците веќе уништуваат до 40% од глобалната земјоделска производството секоја година. Според Организацијата на Обединетите нации за храна и земјоделство, напади од инсекти предизвикуваат загуба од 70 милијарди долари годишно, додека болестите на растенијата предизвикуваат дополнителни 220 милијарди долари загуби. Замките за штетници можат да помогнат во намалувањето на овие загуби, додека истовремено ја намалуваат потребата од прекумерна употреба на хемиски пестициди, кои освен што штетат на здравјето, исто така придонесуваат за климатските промени.

Замки за штетници низ светот

Замките за штетници помагаат и на земјоделците ширум светот. Во Италија, студија на две години открила дека Brassicaceae (од фамилија на сенфот) помагаат во намалувањето на штетите од бубачки на шеќерна репка. Во Кина, кукурузот се користи како замка за белите муви на памук. Истражување од Австралија ја нагласува растечката улога на замките за штетници како природна алтернатива на хемиските средства.

“Замките за штетници нудат еколошки пријателска алтернатива на хемиските средства за контрола, манипулирајќи го поведението на штетниците и намалувајќи ја зависноста од пестициди,” вели Шовон Чандра Саркар, истражувач на Универзитетот Мурдок во Австралија, кој го коавторирал истражувањето објавено во журналот Insects во 2018.

Многу замки за штетници ги штитат главните култури така што создаваат “жешки точки”, каде што штетниците се привлечени кон одредени области, што го олеснува откривањето и нападот од корисни инсекти.