Македонска берза АД Скопје изрече мерка јавна опомена на друштвото Фабрика Карпош АД Скопје, кое е котирано на Официјалниот пазар, подсегмент Задолжителна котација.

Опомената е објавена преку интернет страницата на Берзата и се однесува на непочитување на обврската за објавување на неревидирани финансиски извештаи за периодот од 01.01 до 31.12.2024 година, кои требаше да бидат доставени најдоцна до 1 март 2025 година. Станува збор за извештаи кои вклучуваат: Биланс на состојба, Биланс на успех, Извештај за паричните текови и Извештај за промените во капиталот.

Со непостапување во наведениот рок, издавачот не ги испочитува обврските утврдени со член 40, став 3 од Правилата за котација на Македонска берза.

Македонска берза АД Скопје објави дека на четири котирани акционерски друштва им е изречена мерка јавна опомена, објавена преку интернет страницата на Берзата, поради непочитување на обврските согласно Правилата за котација.

Станува збор за друштвата:

• Тутунски комбинат АД Прилеп

• Вабтек МЗТ АД Скопје

• Жито Караорман АД Кичево

• ДС Смитх АД Скопје

Компаниите Тутунски комбинат АД Прилеп, Вабтек МЗТ АД Скопје и Жито Караорман АД Кичево, кои се котирани на Официјалниот пазар – подсегмент Задолжителна котација, не ги објавиле неревидираните финансиски извештаи за периодот 01.01–31.12.2024 година, најдоцна до 01.03.2025 година.

Станува збор за следниве документи:

• Биланс на состојба

• Биланс на успех

• Извештај за парични текови

• Извештај за промените во капиталот

Со тоа, издавачите не постапиле согласно член 40, став 3 од Правилата за котација, што резултираше со изрекување на мерката јавна опомена.

Од друга страна, ДС Смитх АД Скопје, котирано на Официјалниот пазар – подсегмент Берзанска котација, не објавило образложение на резултатите во прилог на неревидираните финансиски извештаи за истиот период.

Со тоа не е постапено согласно член 40, став 4 од Правилата за котација, поради што исто така е изречена мерка јавна опомена.

Јавната опомена претставува официјално предупредување од страна на Берзата, со цел да се потсети на важноста од навремено и транспарентно известување на инвеститорите. Ваквите прекршувања може да влијаат на довербата на пазарот, а повторените прекршоци можат да доведат и до посериозни санкции, вклучително и суспензија од котација.

По големите турбуленции што го потресоа глобалниот финансиски пазар во текот на четвртокот и петокот, а кои аналитичарите веќе ги нарекуваат „финансиско крвопролевање“, негативниот тренд жестоко удри и врз Македонската берза. Индексите се во црвено, а акциите на најголемите македонски компании бележат сериозен пад.

Во петокот, индексот МБИ 10, кој ги следи најтргуваните компании, падна за значителни 3,79%, што е еден од најголемите дневни падови во последните години. Иако индексот сè уште се одржува над психолошката граница од 10.000 поени, трендот е загрижувачки.

Најпогодени компании: Банкарски и фармацевтски сектор на удар

Од најтргуваните акции, најголем пад забележа Стопанска банка АД – Скопје, чии акции се намалија за 3,28%. Следи Алкалоид, фармацевтскиот гигант, со пад од 0,73%, Макпетрол – 0,65%, Комерцијална банка – 0,37%, НЛБ Банка – 0,68% и Реплек – 0,6%.

На листата на загубари се најдоа и Макстил, Гранит и други компании со значително присуство на пазарот.

Единствено позитивно изненадување беше акцијата на Витаминка Прилеп, која во петокот порасна за 2,7%, додека Адинг бележи симболичен пораст.

Понеделникот донесе уште подраматичен пад

Ниту почетокот на новата седмица не донесе олеснување за инвеститорите. Денеска (понеделник – 07.04.2025 година), македонските акции повторно се соочија со голем пад. Вредноста на акцијата на Алкалоид се намали за дополнителни 4,45%, акцијата на Комерцијална банка падна за 5,59 проценти, а акцијата на Макпетрол доживеа пад за 5,83%. Пад забележаа и Адинг, Реплек, НЛБ Банка, Стопанска банка АД – Скопје, Макстил и други водечки компании.

Економските аналитичари сметаат дека ова е аларм за претпазливост, но не и за паника

Економските експерти велат дека пазарната несигурност не е изненадување, особено во контекст на глобалните тензии и геополитичките ризици.

„Она што го гледаме на берзите е реакција на акумулираните стравови од глобална рецесија, зголемени трошоци поради царини и нарушена логистика. Македонската берза, како мал и зависен пазар, природно ги следи движењата на големите финансиски центри“, вели д-р Бојан Јовановски, економски аналитичар и универзитетски професор. „Паниката меѓу инвеститорите е веќе присутна, но реалната економија засега не покажува драматични симптоми. Сепак, ако падот на пазарите продолжи и оваа недела, тоа ќе почне да влијае и врз расположението на домашните инвеститори и довербата во целиот систем“, додава тој.

Според Ана Маркоска, финансиски консултант, македонските компании се здрави во основа, но нивната изложеност на меѓународни движења е реална.

„Акциите паѓаат најмногу кај оние компании што имаат поголем извоз или банкарска изложеност, бидејќи таму стравот е најголем. Но ова може да биде и момент за нови вложувања, бидејќи вреднувањата паѓаат под реалните пазарни очекувања“, вели Маркоска.

Д-р Дарко Георгиевски, универзитетски професор по економија: „Македонската берза е плиток пазар и многу чувствителен на глобални шокови. Сепак, досегашното фундаментално работење на нашите големи компании не укажува на структурни проблеми. Ова е момент за внимателна проценка, а не за паника.“

Што се случува на глобално ниво?

Овие случувања се дел од пошироката глобална криза на пазарите. Терминските индекси на Волстрит се во пад од околу 4%, а Токиската берза – најголемата во Азија – денеска отвори со пад од цели 8%.

Цената на биткоинот и другите криптовалути исто така се намали драстично, што дополнително ја отсликува нервозата на пазарот. Дури и цената на златото, кое традиционално се смета за безбедно засолниште во време на криза, се намали за 0,6%, достигнувајќи 3.018 долари за унца.

Причини: Геополитика и страв од рецесија

Главната причина за потресот се продлабочените стравувања за глобално економско забавување, како последица на трговската војна и можните нови царини. Според аналитичарите, зголемените трошоци за компаниите би можеле да го забават економскиот раст, што директно се одразува на побарувачката за нафта, а индиректно и на довербата на инвеститорите.