Од Apple до Nvidia, американските технолошки компании добија привремено ослободување од високите царини на претседателот Доналд Трамп. За другите компании, штетата наметната од постојните даноци за кинескиот извоз може да се покаже како фатална.
Додека Трамп се повлече од работ за повеќето земји, најавувајќи 90-дневна пауза на повеќето негови „реципрочни“ царини, тој ги дуплираше за Кина, на крајот зголемувајќи ги даноците за увоз на нејзините стоки на 145 проценти.
Трамп ја претстави својата протекционистичка агенда како клучна за заживување на американската индустрија. Сепак, многу американски компании се навикнати на евтин увоз од Кина. За многу од нив цените ќе растат, а профитот ќе опаѓа.
Пекинг, исто така, одговори на потезите на Трамп со сопствени одмазднички тарифи, сега на 125 проценти. Американскиот извоз во Кина, особено земјоделските производи, ќе бидат тешко погодени од огромните царини на Кина.
И покрај зголемените тензии меѓу САД и Кина, Вашингтон и Пекинг остануваат главни трговски партнери.
Според податоците на претставниците на американската трговска канцеларија, вкупната трговска размена меѓу САД и Кина била 582,4 милијарди долари во 2024 година. По Канада и Мексико, Кина е трет најголем трговски партнер на САД.
Американскиот увоз од Кина изнесува 438,9 милијарди долари, додека извозот на другата страна изнесува 143,5 милијарди долари. Како резултат на тоа, трговскиот дефицит на САД со Кина минатата година изнесуваше 295,4 милијарди долари, повеќе отколку со која било друга земја.
Во петокот, кинеското Министерство за трговија соопшти дека ги зголемува тарифите за американските стоки од 84 на 125 отсто, повторувајќи дека Пекинг „ќе се бори до крај“, набргу откако Вашингтон ги зголеми американските царини за кинески увоз на 145 отсто.
Подоцна истиот ден, американската администрација објави привремени исклучоци за паметни телефони, соларни панели и други електронски производи, како што се полупроводнички чипови, од кои повеќето се произведени во Кина, за кои Трамп рече дека имаат за цел да го израмнат теренот за игра со трговските партнери кои наметнуваат царини на американски стоки и имаат трговски суфицити со САД.
Кинеската влада ги поздрави исклучоците и го повика Трамп да продолжи. Сепак, американскиот претседател рече дека тие производи на крајот ќе подлежат на различни даноци и сè уште се предмет на тарифите од 20 отсто што Трамп ги воведе на сите кинески стоки пред 2 април.
Во меѓувреме, компаниите ќе бидат принудени да пренесат барем дел од тарифите на Трамп на потрошувачите за да се обидат да ги зачуваат своите профитни маржи. Ова ќе резултира со повисока инфлација и пониски деловни резултати.
Според анализата на буџетската лабораторија на Јеил, тарифите би можеле да предизвикаат 740.000 луѓе ширум САД да ги загубат своите работни места до крајот на 2025 година. Но, кои сектори ќе бидат најмногу изложени на овие трговски нарушувања?
Цените на Nike патиките, фармерките Levi’s и Gap маиците речиси сигурно ќе се зголемат во САД бидејќи царините ги поткопуваат азиските производствени центри кои ја поддржуваат глобалната индустрија за облека.
Во 2024 година, фабриките во Кина, Виетнам и Индонезија произведоа 95 отсто од сите обувки Nike. Трамп веќе воведе царини од 145 отсто за Кина, додека Виетнам и Индонезија во моментов се соочуваат со царини од 10 отсто, кои би можеле да се зголемат во јули доколку дотогаш не постигнат трговски договор со Вашингтон.
Виетнам особено се смета за главен индиректен извор на кинески увоз, и со пренасочување на кинеските стоки преку виетнамските пристаништа и со користење на кинески делови во својот извоз во САД.
Gap е исто така многу изложен на производствените процеси во Виетнам. Откако Трамп објави „реципрочна“ тарифа на 2 април, акциите на Gap паднаа за 14 проценти. За Nike тоа е 14,7 проценти. Цената на акциите на Levi’s падна за 10,6 отсто.
Во петокот вечерта, американската Царина и гранична заштита (CBP) објави известување со кое некои технолошки производи се ослободуваат од царини за кинески стоки.
CBP наведе 20 категории на производи, вклучувајќи компјутери, паметни телефони и автоматски процесори на податоци. Вклучува и полупроводничка опрема, мемориски чипови и рамни екрани.
Исклучоците беа добредојдено олеснување за големите технолошки компании, вклучувајќи го и Apple, кој во голема мера се потпира на кинеското производство. Иако сите царини за нив по 2 април засега се укинати, тие електронски стоки сè уште се соочуваат со царините од 20 отсто што Трамп им ги воведе пред 2 април.
Трамп, исто така, рече дека ослободувањата се привремени и дека наскоро би можело да дојдат нови царини. Покрај тоа, во понеделникот тој најави истрага за импликациите за националната безбедност на увозот на полупроводници и опрема за производство на чипови, што донесе нови несигурности за електронските компании.
Синџирите за снабдување генерално тешко се движат. За електронските стоки, тие се особено тешки за замена – усогласувањето на индустриските процеси на различни локации бара време и инвестиции.
Бредли Саундерс, северноамерикански аналитичар во Capital Economics, изјави за Ал Џезира дека процесите на склопување на технолошките стоки „се градат со години“, додавајќи дека „пазарите ги нашле најефикасните синџири на снабдување што можат“.
Засега, Apple ги препушта поголемиот дел од своите монтажни операции на Кина. Компаниите за паметни телефони не се сами. Речиси 90 проценти од конзолите за игри што се продаваат во САД од Sony, Microsoft и Nintendo се испорачуваат од Кина.
Nvidia во голема мера се потпира на компоненти од Кина. Технолошкиот гигант се потпира на Taiwan Semiconductor Manufacturing Company за да ги произведе своите врвни графички картички и чипови со вештачка интелигенција.
Apple и Nvidia забележаа големи добивки на американските берзи откако Трамп ги објави своите неодамнешни исклучоци. Според Саундерс, какви било нови царини би можеле „силно“ да го погодат американскиот технолошки сектор.
Првата трговска војна на Трамп со Кина од 2018 до 2019 година резултираше со загуби од милијарди долари за американските земјоделци. „Земјоделската индустрија секогаш губи во трговските војни“, рече Саундерс.
Тој истакна дека „речиси 15 отсто“ од американскиот земјоделски извоз отишол во Кина во 2024 година. Секторот на соја особено ќе загуби бидејќи Кина е нејзиниот најголем извозен пазар.
Кога Трамп воведе царини за кинески стоки во неговиот прв претседателски мандат, Пекинг возврати со купување на соја од други земји како Бразил. Исто така, воведе одмазднички тарифи. Овој пат тарифите се пет пати повисоки.
Американското здружение за соја јавно се спротивстави на царините на Трамп за Кина, а фармерите на соја предупредија дека многумина во индустријата би можеле да ги загубат своите работни места доколку трговската војна продолжи.
Според Министерството за земјоделство, САД имаат повеќе од 500.000 производители на соја. Тоа вклучува најмалку 223.000 работни места со полно работно време поддржани од индустријата за соја, според извештајот од 2023 година на Националната асоцијација за маслодајни семиња и Обединетиот одбор за соја.
Индустријата во САД вреди 124 милијарди долари. Тоа е повеќе од целата економија на Кенија или Бугарија.
Фармерите за пченка и свињи, исто така, ја повикуваат администрацијата на Трамп да се повлече од својот тарифен план. Каргил, Арчер Даниелс Мидленд и Тајсон Фудс се три од неколкуте големи американски прехранбени компании кои најверојатно ќе ги загубат приходите од извозот во Кина.
