Примерен граѓанин

Граѓанин што не гледа, не слуша и не зборува е примерен граѓанин. Тој може да се спореди со трите икони/емотикони, слики на мајмунчиња со затворени усти, уши и очи. На примерниот граѓанин му е забрането чувствувањето, според концептот со кој последниве неколку дена нè гушат и ни го матат умот веќе до степен близу до лудило.

Сè што примерниот граѓанин потенцијално би можел да почувствува, веќе е ефикасно трансферирано преку зборовите и постапките на системот. Затоа не мораме да се пренемагаме да го удвојуваме; не мораме да емпатизираме со болката на сограѓаните, да изразуваме сочувство и поддршка преку јавни собири, бидејќи надлежните веќе ги посетиле во наше име; не мораме да чувствуваме страв од иднината ниту гнев поради неправдата, бидејќи едниов, „добриов“ систем веќе се бори против „другиот, лошиот“ систем; не мораме да ја искористиме последната шанса да ги слушнеме приказните на оние кои ги изгубивме и така да се потрудиме да им ја оддадеме задоцнетата почит кога и дел од медиумите се самоцензурираа; и најмалку од сè има потреба да чувствуваме одговорност за нештата што се случуваат, бидејќи има кој друг да мисли.

Ова последново би нè oдвело кон поставување прашања, меѓусебно разговарање и поврзување во обид да се лоцираме и себеси и другите во незапамтениов општествен и психолошки хаос, и, скраја да е, во здружување со истомисленици во кое би можеле да откриеме и да се договориме што е тоа што на оваа заедница ѝ треба за бар од негде да почнеме да ги исправуваме работите.

А верувам дека под наметнатата конфузија и етикетирањето многу појасно пулсира одмерениот такт на заедништвото, споделената болка, споделените надежи и спремноста во оваа егзистенцијална борба (како и таа егзистенцијалност да ја издефинираме) да сме сплотени отаде генерациските, професионалните, партиските, етничките, па и државните граници.

Она што насетувам дека врие под површината (или на што се надевам ) е токму тоа чувство на лична и колективна одговорност која нè влече да истапиме во јавниот простор (широко дефиниран). Ми се чини дека повеќето такви повици кои ги видов потекнуваа од таа искрена основа. Притоа, прво, секој има право да жали на свој начин, а потоа и секој може граѓански да се ангажира на свој начин. Придонесот не мора да биде само преку протести, тој може да биде или да созрева преку пишување, преку едукација, преку уметност, преку индивидуалниот професионален ангажман - не со идеја да се релативизира директната политичка акција, туку за да се создадат разни линии на поддршка и на мисла кои однатре ќе ги активираат жилите во атрофираните делови од општеството. А во тоа треба да се биде промислен, недвосмислено политички (не партиски) артикулиран, принципиелен и одговорен.

Одговорниот граѓанин треба и да гледа, и да слуша и да зборува и да чувствува со што ќе го одржува функционален својот внатрешен компас, на кој ќе може самоуверено да се потпре кога се обидува да се ориентира во локалната заедница, во државата, на Балканот и во светот.

Слики: Edvard Munch