Речникот Оксфорд го прогласи Brain rot (труење на мозокот) за збор на годината 2024-та. Изборот се должи на загриженоста поради бескрајното скролање на социјалните мрежи и содржините кои го затапуваат умот. Brain rot или труење на мозокот се дефинира како „наводно влошување на нечија ментална или интелектуална состојба, особено како резултат на прекумерна изложеност на информации (а сега особено на онлајн содржини) коишто се сметаат за ...

Google Chrome ќе добие нова функција наречена Store reviews односно Рецензии за продавница. Функцијата ќе користи вештачка интелигенција за прикажување резиме од независни рецензии за продавницата или веб-локацијата што ја посетувате. Притоа како извор на податоците за приказот функцијата ќе ги користи податоците од доверливи платформи за независни рецензии какви што се Trust Pilot, ScamAdvisor и други. Резимето се прикажува во облачето со ...

На 21. ноември беше одбележан јубилејот 30 години од основањето на МАКО СИГРЕ, националниот комитет на CIGRE во Македонија. По тој повод, гости на Факултетот за електротехника и информациски технологии (ФЕИТ) беа проф. Константин Папаилиу, претседател и г-дин Филип Адам, генерален секретар на меѓународната организација CIGRE. Во рамки на посетата, гостите имаа можност да дојдат на ФЕИТ и да остварат средба со деканот на ФЕИТ, проф. д-р Владимир ...

Последиците од антибиотската терапија врз разновидноста на цревните бактерии можат да се видат и цели 8 години подоцна. Ова има значителни последици за здравјето. Порастот на антибиотска резистентност кај микробите е одлична причина за да се прекине со непотребна употреба на овие производи. Но, таа не е е единствената. Имено, како што откриваат досегашните истражувања, само една тура антибиотици е доволна за да го загрози „биодиверзитетот“ на ...

Ова поставува морална дилема за секој што го користи софтверот Мета ќе ги стави на располагање своите модели за генеративна вештачка интелигенција (ВИ) на владата на Соединетите држави, најави технолошкиот гигант, во контроверзен потег што покренува морална дилема за сите што го користат софтверот. Mинатата недела Мета откри дека ќе ги направи моделите, познати како Лама (Llama), достапни за владините агенции, „вклучувајќи ги и оние што работат ...

Ѕвездата WOH G64 снимена благодарение на импресивната острина на телескопот VLTI при Европската јужна опсерваторија, е оддалечена неверојатни 160 000 светлосни години од нас. Новите набљудувања откриваат ѕвезда што испушта гас и прашина, во последните фази од нејзиниот живот пред да премине во супернова. „За прв пат, успеавме да направиме зумирана слика од ѕвезда што умира во галаксија надвор од нашиот Млечен Пат“, вели Кеичи Онака, астрофизичар ...

Една мала студија покажа дека ChatGPT ги “победил” луѓето лекари при проценка на историјата на медицински случаи, остварувајќи поголем процент на точно поставени дијагнози и последователни испитувања за потврда на дијагнозата, дури и кога лекарите го користеле чет-ботот при нивната дијагностика. Во еден експеримент, лекарите на кои им бил даден ChatGPT за дијагностицирање на болеста постигнале само малку подобри резултати од лекарите кои немале ...

Верувањето во паранормални појави е поврзано со стресот, но само за одредени верувања. Ова се заклучоците од една студија спроведена помеѓу жителите на Велика Британија. Студијата, објавена во PLOS One, покажува дека оние со ‘традиционални’ паранормални верувања имале повисоки нивоа на вознемиреност, за разлика од оние со ‘новокомпонирани’ односно ‘new age’ верувања. „Историски, истражувањата укажуваат дека верувањето во паранормални појави како ...

Повеќе децении наназад теоретските физичари безуспешно се обидуваат да ја опишат гравитацијата како четврта основна сила со помош на најразлични системи на хипотези како Теорија на струни, Јамкасто-квантна гравитациска теорија или да ја вградат во Теоријата на квантно поле и да извршат нејзино квантизирање. Квантизирањето на гравитацијата подразбира прилагодување на Општата теорија на релативноста со вградување на принципите на квантната ...

Во понеделник, 18.11.2024 година, во Офицерскиот дом во Битола, во 20 часот, ќе биде отворена изложбата „Ќе ме (С)нема!“ – Ода за Преспанско Езеро на Кети Талевска Бакревска. Авторката пренесува силна и емоционална приказна за еден од најзначајните еколошки проблеми во Македонија – исчезнувањето на Преспанското Езеро. Изложбата претставува серија уникатни лумен-принтови, алтернативна фотографска техника, што ги изработува самата авторка, која е ...

Вчера, во Националната опера и балет во Скопје, под мотото „E-commerce: Untangling Potential“, се одржа Седмата годишна конференција за е-трговија. Во своето трето регионално издание конференцијата беше домаќин на преку 700 учесници од повеќе од 10 земји, при што свое излагање имаа преку 30 еминентни говорници од земјата и странство. Предизвиците на е-трговците поврзани со доставата, плаќањето, прекуграничнот и меѓународен раст на бизнисите, а ...

Големите јазични модели можат да прават импресивни работи, да пишуваат поезија или да генерираат функционални компјутерски програми, иако во основа овие модели се обучени да ги предвидуваат зборовите што следуваат во парче текст. Поради ваквите способности можеби ви се чини дека моделите индиректно учат за некои од општите вистини за светот. Но, тоа не е нужно така, открива една нова студија. Истражувачите откриле дека популарен тип на ...

Напоредно со експериментите на долги радио бранови (low frequency - LF), веќе се подготвувам и за активирање на многу долги бранови (very low frequency - VLF). Ако на долги бранови ја работам единствената македонска станица, можно е на многу долги бранови да ја активирам и првата станица на Балканот, но ќе морам да проверам за ова. VLF инаку е фреквентното подрачје на поморската навигација со долг досег, комуникациите со подморници и ...

Научниците ги мапираа мозоците на луѓе додека тие гледале инсерти од некои од најомилените филмови, какви што се ‘Почеток’ (Inception) од 2010 година, ‘Имеријата го возвраќа ударот’ (The Empire Strikes Back) од 1980 и ‘Сам дома’ (Home Alone) од 1990, со цел ги идентификуваат различните мозочни мрежи вклучени во обработката на различни типови сцени. Сега, со сигурност може да се каже дека гледањето филмови и не е некој одмор за мозокот ;) ...

Една нова студија, спроведена врз глувци, го менува традиционалниот модел на кодирање и на повикување на спомените. Во реалноста процесто е помалку стабилен, но повеќе во согласност со искуството. Откривањето на нов механизам со кој мозокот ги „освежува“ спомените, преку поврзување со претходни искуства, ни овозможува да разбереме како човечката меморија останува ажурирана во однос на секојдневните искуства стекнати со текот на времето. Група ...

Пред околу три недели, Скопското астрономско друштво организираше јавно набљудување на кометата C/2023 А3 Цучиншан-АТЛАС на паркингот пред Калeто. Дури и ако времето беше целосно ведро, влажноста во воздухот како и смогот направија целиот настан да не биде баш како што планиравме. Многу луѓе со право заминаа незадоволни од она што го видоа. Оние што не беа на тој настан нè контактираа со барање да се организираме повторно, но тргнувајќи од ...

Деновиве нивото на Преспанско Езеро го постигна годинешниот минимум. Слабите снежни врнежи минатата зима и слабиот доток на вода во езерото пролетва предизвикаа кусок на вода на почетокот од летото, што езерото не успеа да го надомести во текот на летото и есента. Согласно јунските прогнози за годинешниов минимум помеѓу -625 и -630 cm, вистинскиот годинешен минимум (ако е воопшто постигнат) е достигнат при кота -626 cm, цели 36 cm пониско од ...

И покрај неверојатно високите површински температури, вулканите што исфрлаат лава и облаците од сулфурна киселина, ненаселената Венера нуди витални лекции за потенцијалот за живот на други планети, се вели во еден нов научен труд. „Честопати претпоставуваме дека Земјата е модел за животоподобност, но ако ја земете предвид оваа планета изолирано, не знаеме каде се границите и ограничувањата. Венера ни го дава токму тоа“, вели Стивен Кејн, ...

Новите 7-нанометарски процесори од кинескиот производител на чипови, наводно, ги надминуваат перформансите на серијата Raptor Lake од Интел. Кинескиот производител Loongson ја усвои стратегијата “ток-ток-тик” за да го затвори јазот со Intel и конечно да влезе во директна конкуренција со Intel и AMD... Кинескиот производител на процесори Loongson, наводно, брзо го затвора јазот со западните производители на процесори во однос на сировите ...

Иако вчера, со втората проекција, заврши 32 ФАДФ Камера 300 , сè уште не стивнуваат впечатоците од прикажаните и наградени филмови на овогодишниот Интернационален фестивал на аматерски документарен филм. Социјалните мрежи се преполни со фотографии од средбите пред, за време, и по прикажувањето на двете проекции на документарните филмови. Во организација на филмскиот град на УНЕСКО Битола, а по повод 60 години од смртта на Милтон Манаки се одржа ...

Институтот за развој на електронски комуникации - ИНРЕКОМ Скопје шеста година по ред објавува краток сублимат/коментар на извештајот од Европската Комисија во делот за напредокот на Македонија во однос на дигиталната трансформација и медиумските слободи. Од ИНРЕКОМ сметаат дека заклучоците на Извештајот на Европската комисија оваа година е воглавно подобар од лани, но дека сепак остануваат некои од старите нереализирани препораки на кои сега се ...

За прв пат, хемичарите креираа класа молекули за кои претходно се сметаше дека се премногу нестабилни за да постојат и ги искористија за да генерирање на егзотични соединенија. Имено, ваквите молекули се сметаа за премногу нестабилни па оттаму нивното создавање беше речиси невозможно. Сепак, експериментите покажаа дека тие може да се „фатат“ во одредени реакции за од нив да се добијат корисни производи. Научниците велат дека овие ‘озлогласени’ ...

Експлозивниот напредок на генеративната вештачка интелигенција би можел да биде одговорен за дополнителни 5 милиони тони е-отпад до 2030 година, вели една нова студија. Извештајот, објавен деновиве во Nature Computational Science, проценува дека без промени во регулативата, само генеративната ВИ технологија ќе произведе 1,2 до 5 милиони тони е-отпад до крајот на деценијата. Студијата открива и дека годишната продукција на е-отпад од ...

Google Flights ветува дека ќе ги пронајде за вас најсоодветните евтини летови, секако ако сте подготвени да жртвувате малку од комфорот. Дали ова ќе се оствари? Ќе дознаеме за недела-две... Google Flights дебитираше во 2013 година, но оттогаш до денес баш и не може да се пофали со некој особен успех. Корисниците кои пребаруваат за евтини авионски летови на интернет, сепак претпочитаат да користат други платформи од типот на Skyscanner, Kayak, ...

Google неодамна лансираше нова функција која ви овозможува да најдете информации на интернет преку снимање на кратко видео. За користење новата функција која користи вештачка интелигенција, потребно е само да ја насочите камерата кон некој предмет, да го држите кругот што се користи за фотографирање во режимот „Lens“, и на глас да поставите прашање за пребарувачот. Релевантните одговорисе прикаќуваат за неколку моменти. Опцијата е достапна и за ...

Пред дваесетина дена Марк Цукерберг (Mаrk Zuckerberg), американскиот бизнисмен и основач на Фејсбук го претстави својот нов изум – очилата Орион, за кој вели дека е револуционарен. Цукерберг додава дека за десетина години сите ние ќе ги замениме своите мобилни телефони со вакви специјални очила... Се работи за специјални електронски очила (goggles) со дисплеј кој работи на батерии. Со овие очила, освен што може да се гледа околината слично како ...

Кина е дом на најмоќниот отпорен магнет на светот, кој произведе магнетно поле 800 000 пати посилно од Земјиното. Магнетот поставен во Постројката за стабилно високо магнетно поле (Steady High Magnetic Field Facility – SHMFF) при Институтот за физички науки Хефеи на Кинеската академија на науките, на 22 септември оваа година успеал содржи стабилно магнетно поле со јачина од 42,02 тесла. Оваа бројка тесно го надминува претходниот рекорд за ...

На 10 октомври 2024 година, во хотелот Мериот во Скопје, се одржа годишната манифестација GDi Solutions Day 2024, која го собра врвот на македонската ИТ заедница, претставници од јавниот и приватниот сектор, како и експерти за дигитална трансформација. Манифестацијата ја отвори директорот на GDi Скопје, Дејан Крстевски, кој ги поздрави присутните и истакна дека оваа година фокусот е ставен на практичната примена на дигиталните решенија во ...

Новиот тест на СпејсЕкс беше целосно успешен – по раздвојувањето, бустер-ракетата се врати во роботските раце на лансирната рампа дoдека Старшип го продолжи својот лет и, точно според планираното, заврши во водите на Индискиот Океан. Вселенскиот лет на Старшип (Starship) на СпејсЕкс (SpaceX), изведен вчера, на 13 октомври 2024 година, беше еден од најспектакуларните вселенски настани во последниве години. Компанијата на Илон Маск ја лансираше ...

Преминот кон зелена енергија е неизбежен и Македонија мора да го следи глобалниот тренд на намалување на употребата на фосилни горива. Овој процес ќе бара големи промени во индустријата и економијата, особено во поглед на инженерските професии поврзани со термоенергетиката и моторите со внатрешно согорување. Ова е предизвик, но и можност за создавање на нови, одржливи работни места и индустрии. Македонија, како дел од глобалните и европските ...